Władza rodzicielska
Władza rodzicielska to jednocześnie obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowywania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską. Jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem.
Pozbawienie rodzica władzy rodzicielskiej
Zdarzają się jednak sytuacje, gdy sąd władczo wkracza we władzę rodzicielską i pozbawia lub ogranicza władzę rodzicielską rodziców. Następuje to zwłaszcza, gdy:
- władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody,
- albo rodzice nadużywają tej władzy,
- lub w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka.
Taka sytuacja może mieć miejsce np. gdy jeden z rodziców mieszka daleko, nie utrzymuje kontaktu z dzieckiem, nie interesuje się jego sprawami. Zawsze jednak to czy dana sytuacja wypełnia przesłanki do odebrania rodzicowi władzy rodzicielskiej jest oceniana indywidualnie przez sąd.
Pozbawienie ojca władzy rodzicielskiej a obowiązek alimentacyjny wobec dziecka
Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie oznacza jednak, że rodzic ma przestać utrzymywać dziecko. Czym innym jest posiadanie i wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dziećmi, a czym innym obowiązek alimentacyjny, który wynika ze stosunku pokrewieństwa a nie z faktu posiadania władzy rodzicielskiej.
Alimenty na dziecko
Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowią wprost, że rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. W niektórych szczególnych sytuacjach dopuszczalne jest uchylenie się od alimentów na dziecko pełnoletnie, ale nie małoletnie. Przepisy nie przewidują również uchylenia obowiązku alimentacyjnego w przypadku pozbawienia lub ograniczenia rodzica (np. w wyroku rozwodowym) władzy rodzicielskiej.
Wysokość alimentów
Wysokość alimentów na dziecko zależy od dwóch rzeczy. Po pierwsze od usprawiedliwionych potrzeb tego dziecka, a po drugie od możliwości majątkowych i zarobkowych rodzica zobowiązanego do płacenia alimentów. Usprawiedliwione potrzeby dziecka to m.in. wydatki na jedzenie, odzież, obuwie, edukację, leczenie itp. Do wydatków tych wliczamy również wydatki na wakacje, wycieczki szkolne, obozy, zajęcia pozalekcyjne, hobby. Trzeba pamiętać, że nie mogą to być nadmierne wydatki tylko takie, które wiążą się z normalnym wychowaniem dziecka. Również opłaty za czynsz, wodę i prąd wliczamy do uzasadnionych potrzeb dziecka (proporcjonalnie do liczby mieszkańców).
